هدف پژوهش حاضر ارائه مدل علی پیشرفت تحصیلی بر حسب اهداف پیشرفت و هیجان های تحصیلی بود. جامعه آماری شامل تمامی دانش آموزان پایه دوم دبیرستان شهر نیشابور بود. نمونه ای به حجم 416 نفر (198 دختر و 218 پسر)، با روش نمونه گیری جند مرحله ای انتخاب شدند. اطلاعات با استفاده از پرسشنامه هیجان های تحصیلی (پکران و همکاران، 2005)، مقیاس الگوهای یادگیری سازگار (میگلی و همکاران، 2000) و میانگین نمرات دانش آموزان، گردآوری شد. روش تحلیل مسیر حاکی از برازش خوب مدل بود و نشان داد که اهداف تبحری و اهداف رویکرد-عملکرد با واسطه گری هیجان های مثبت اثرات غیر مستقیم معنادار بر پیشرفت تحصیلی دارد و اهداف اجتناب-عملکرد تنها از طریق هیجان های منفی اثرات غیر مستقیم منفی و معنادار بر پیشرفت دارد. به طورکلی به نظر می رسد که افراد با اهداف تبحری، اضطراب و هیجان های منفی کمتری در موقعیت های چالش برانگیز تجربه می کنند که این بر عملکرد تحصیلی نیز تاثیرات مثبتی دارد.

هدف مطالعه حاضر تعیین نقش واسطه ای هیجان اضطراب و خودتنظیمی در رابطه بین اهداف پیشرفت (تبحری و عملکردی) و عملکرد تحصیلی بود. شرکت کنندگان این مطالعه (274 دانش آموز دختر و 384 دانش آموز پسر پایه سوم رشته ریاضی فیزیک دبیرستان های دولتی شهر تهران) به شیوه تصادفی چند مرحله ای انتخاب و به سه پرسشنامه راهبردهای خود نظم بخش (میلر و همکاران، 1996)، اهداف پیشرفت میدلتن و میگلی (1997)، و هیجانات تحصیلی پکران، (2005) پاسخ دادند. برای ارزیابی عملکرد تحصیلی از نمرات معدل دانش آموزان استفاده شد. روش تحلیل مسیر حاکی از برازش خوب مدل بود و نشان داد که اهداف تبحری به واسطه هیجان اضطراب و خودتنظیمی بر عملکرد تحصیلی دانش آموزان دارای اثر غیر مستقیم و معنی دار است، اما اهداف عملکردی دارای اثر غیرمستقیم معنی داری بر عملکرد تحصیلی نیست. به طور کلی به نظر می رسد که دانش آموزان تبحرگرا از راهبردهای یادگیری عمیق استفاده می کنند و معمولا دارای اهداف و انگیزه های دورنی هستند، آنها طبیعتا اضطراب کمتری در موقعیت های چالش انگیز از خود نشان می دهند، و همچنین از راهبردهای شناختی و فراشناختی که منجر به کاهش اضطراب و بهبود خودتنظیمی شده و بر عملکرد تحصیلی تاثیرات مثبتی دارد، استفاده می کنند.